Ung thư vú

Có tới 80% số phụ nữ bị ung thư vú khi phát hiện ra thì bệnh đã ở giai đoạn muộn và vì thế mà cơ may được chữa khỏi là rất ít. Vậy làm thế nào để phát hiện sớm bệnh ung thư vú?

Các biện pháp được sử dụng để phát hiện sớm gồm: Tự khám vú, chụp vú và khám vú chuyên khoa

Tự khám vú 

Phương pháp này cần được tiến hành hàng tháng sau sạch kinh 5 ngày đối với phụ nữ từ 20 tuổi trở lên. Các bước tiến hành theo thứ tự sau: 

Chuẩn bị: Cần cởi bỏ áo, nơi tiến hành tự khám vú có thể ở buồng ngủ là tốt nhất hoặc có thể ở buồng tắm, có đầy đủ ánh sáng, có thể ngồi trên ghế hoặc đứng miễn là thoải mái. 

Quan sát: Xuôi tay, quan sát xem có các thay đổi ở vú: u cục, dầy lên, lõm da hoặc thay đổi mầu sắc da. 

-Đưa tay ra sau gáy, sau đó quan sát lại. 

-Chống tay lên hông làm cử động cơ ngực lên xuống bằng động tác nâng vai lên hay hạ vai xuống. Động tác này làm cho các thay đổi nếu có sẽ rõ hơn. 

-Nặn nhẹ đầu vú xem có dịch chảy ra hay không. 

Sờ nắn: 

-Đưa tay phải ra sau gáy. 

-Dùng tay trái sờ nắn vú phải, 4 ngón tay đặt sát vào nhau thành một mặt phẳng, ép đều đặn lên các vùng khác nhau của tuyến vú vào thành ngực theo hướng vòng xoáy ốc từ đầu vú trở ra ngoài. 

-Kiểm tra (từng vùng của vú) và cả về phía hố nách. 

-Làm tương tự với vú bên trái. 

Khi nằm: 

-Nằm ngửa thoải mái 

-Đặt một gối mỏng ở dưới lưng bên trái. 

-Lặp lại quá trình khám như ở buồng tắm. 

-Chuyển gối, làm lại cho bên phải. 

Chụp vú 

-Chụp vú có ưu thế là có thể phát hiện các tổn thương bất thường ở tuyến vú ngay cả khi khám chưa sờ thấy có khối u mà nhiều trong số đó là ung thư. Vai trò của chụp vú trong sàng lọc đã được khẳng định, nhưng trong chẩn đoán khi đã có khối u rõ thì ít khi sử dụng chụp vú để phân biệt giữa tổn thương lành tính và ác tính. Bằng phương pháp này người ta ước tính mỗi nǎm đã giảm được 30% phụ nữ tử vong do ung thư vú ở Mỹ. 

Khám vú tại cơ sở y tế chuyên khoa 

Để khám vú, việc đầu tiên thầy thuốc phải tìm hiểu cẩn thận về bệnh sử của bệnh nhân. Ngoài các triệu chứng hiện tại cần biết các thông tin cơ bản về tình trạng kinh nguyệt và các yếu tố nguy cơ ung thư vú của người bệnh (bao gồm tiền sử gia đình, dùng thuốc tránh thai, số lần sinh...) 

Bệnh nhân phải cởi bỏ áo toàn bộ nửa trên cơ thể, thầy thuốc nên có thái độ nhã nhặn và người bệnh có thể mặc các áo khoác thích hợp để có thể cảm thấy thoải mái hơn. Nhìn là phần rất quan trọng trong khám vú, các bất thường tối thiểu chỉ được đánh giá chính xác khi so sánh hai vú với nhau. Khám vú nên thực hiện ở cả hai tư thế ngồi và nằm ngửa, trong suốt quá trình khám nên luôn luôn nhẹ nhàng. Người thầy thuốc quan sát vú khi bệnh nhân ở tư thế ngồi, hai tay buông xuôi, so sánh về kích thước và hình dạng vú. 

Những thay đổi về hình dạng vú khi không có phẫu thuật trước đó là vấn đề đáng quan tâm vì các khối u nằm ở bề mặt có thể gây ra các khối lồi ở rìa vú hoặc co kéo da phía trên. Mặc dù co kéo thường là dấu hiệu của sự ác tính, nhưng một số tổn thương lành tính ở vú như hoại tử mỡ hoặc các u tế bào hạt cũng có thể gây ra các hiện tượng này. Các nguyên nhân lành tính khác gây ra co kéo da gồm các phẫu thuật ở vú và viêm tĩnh mạch huyết khối các tĩnh mạch thượng vị ngực. 

Bác sĩ sẽ quan sát kỹ da và núm vú, nếu có phù ở da vú (màu da cam) thường xuất hiện nhanh và lan rộng. Phù tại chỗ thường gặp chủ yếu ở nửa dưới, vùng quanh quầng vú và phát hiện dễ dàng hơn khi cánh tay giơ cao. Đỏ da là dấu hiệu khác của bệnh nên lưu ý khi quan sát vú. Nó có thể là do viêm mô tế bào, áp-xe vú hoặc cũng có thể là ung thư vú thể viêm. Đỏ da trong ung thư vú thể viêm thường tổn thương toàn bộ vú nhưng khác với viêm do nhiễm khuẩn là vú không đau và không nóng. Một tỷ lệ nhỏ các phụ nữ vú to có đám da đỏ nhẹ ở phần di động nhất của vú, hiện tượng này mất đi khi nằm. Đây là hiện tượng bình thường và không có gì phải lo lắng. 

Khi khám vú ngoài việc quan sát đồng tâm, cần lưu ý đến sự co kéo và các thay đổi màu da. Nếu có hiện tượng co kéo núm vú mới xuất hiện là dấu hiệu cần hết sức lưu ý (trừ khi hiện tượng này xuất hiện ngay khi mới thôi cho con bú). Loét hoặc các eczema của núm vú... cũng phải hết sức lưu ý. 

Sau đó, bác sĩ sẽ khám vú ở tư thế ngồi thẳng để phát hiện các tổn thương mà khi khám ở vị trí nằm có thể không rõ (các tổn thương ở phần gần hố nách của vú).

Sau khi khám ở tư thế ngồi thẳng, thì khám ở tư thế nằm 

Khám ở tư thế nằm khám hạch vùng để phát hiện kích thước, số lượng, hạch cứng hay mềm, đau hay không đau, đơn độc hay có nhiều cái, dính nhau hay không, hạch có dính vào tổ chức ở hố nách? Hạch di động hay cố định? Dựa trên các thông tin này thầy thuốc có thể đánh giá các hạch này có nghi ngờ bị tổn thương về mặt lâm sàng hay không. 

Một trong những điều khó khǎn nhất của chị em khi khám vú là các cấu trúc cục không đều của mô vú lành ở các phụ nữ tiền mãn kinh. Vú thường tạo thành các cục ở 1/4 trên ngoài, nơi mà mô tuyến vú là nhiều nhất, ở vùng lồi lên dưới vú và ở vùng dưới quầng vú. Nếu vẫn không chắc chắn về ý nghĩa của các cục trong vú ở các phụ nữ tiền mãn kinh, thì việc khám lại ở thời điểm khác trong chu kỳ kinh nguyệt có thể sẽ giúp làm rõ vấn đề. 

Theo SK&ĐS